Rozwód na odległość
Rozwód na odległość to pojęcie, które w rzeczywistości nie istnieje, jednak wielu małżonków, zwłaszcza tych mieszkających poza granicami Polski, marzy o takiej możliwości. Szczególnie Polacy, którzy wyemigrowali do Wielkiej Brytanii, Niemiec, Holandii lub Szwecji, chcą przeprowadzić rozwód w Polsce, ponieważ postępowanie w ojczystym kraju jest zazwyczaj tańsze niż w krajach Europy Zachodniej.
Polacy emigrują całymi rodzinami, a za granicą często dochodzi do rozpadu małżeństw. W 2023 roku w Unii Europejskiej przeprowadzono około 1,2 miliona rozwodów. Migracja wewnątrz UE, spowodowana otwartymi granicami, nadal rośnie, co prowadzi do zwiększenia liczby międzynarodowych małżeństw i rozwodów. Obecnie ponad 17 milionów Europejczyków mieszka w innym państwie członkowskim niż ich kraj pochodzenia. W tej liczbie znajduje się ponad 4,5 miliona Polaków, którzy zdecydowali się na życie za granicą. Oczekuje się, że liczba ta będzie rosła, co wpłynie również na wzrost liczby rozwodów międzynarodowych.
Rozwód na odległość – Jak się rozwieść bez przyjazdu do Polski?
Przyjazd do Polski wiąże się z koniecznością wykorzystania dni urlopowych oraz dodatkowymi kosztami podróży, których wielu chciałoby uniknąć. W takiej sytuacji naturalnie pojawiają się pytania:
- Który sąd będzie właściwy do rozpatrzenia pozwu o rozwód?
- Czy strony muszą być obecne na rozprawie rozwodowej?
- Czy oboje małżonków musi stawić się osobiście?
- Jakie są konsekwencje niestawiennictwa na rozprawie rozwodowej?
- Czy możliwy jest rozwód na odległość?
- Jakie są warunki, aby przeprowadzić rozwód bez konieczności powrotu do Polski?
- Czy ustanowienie pełnomocnika procesowego wystarczy, aby uniknąć osobistego stawiennictwa na rozprawie sądowej?
Poniższy artykuł podpowie, jak przeprowadzić rozwód na odległość. Dowiesz się, jakie kroki należy podjąć, aby wnieść pozew o rozwód w Polsce, nawet gdy oboje małżonkowie mieszkają za granicą. Przedstawimy również niezbędne formalności, jakich trzeba dopełnić, oraz warunki, które muszą zostać spełnione, aby taki rozwód był możliwy.
Sąd właściwy do rozpatrzenia pozwu o rozwód?
Zastanawiając się, do którego sądu wnieść pozew o rozwód, warto rozróżnić dwie sytuacje:
- tylko jedno z małżonków mieszka poza granicami Polski bądź
- oboje małżonków mieszka za granicą.
Jedno z małżonków mieszka w Polsce
Jeżeli jedno z małżonków ma miejsce zamieszkania w Polsce, pozew rozwodowy należy złożyć do Sądu Okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby mieszkającej w Polsce.
Oboje małżonków mieszka za granicą
Jeżeli obie strony mieszkają za granicą, ale posiadają polskie obywatelstwo, przed rozpoczęciem postępowania rozwodowego muszą skierować wniosek do Sądu Najwyższego o ustalenie sądu właściwego miejscowo. Przed Sądem Najwyższym strony muszą być reprezentowane przez adwokata lub radcę prawnego. Po ustaleniu Sądu przez Sąd Najwyższy, adwokat lub radca prawny składa pozew o rozwód.
Rozwód na odległość z eRozwód.pl
Jeśli małżonkowie zgadzają się na rozwód i chcą uniknąć kosztów, mogą zamówić pozew na eRozwód.pl. Serwis oferuje wsparcie i wyjaśnia, jak przeprowadzić rozwód na odległość, nawet jeśli oboje małżonkowie mieszkają za granicą. Dzięki eRozwód.pl można uzyskać rozwód w Polsce bez dodatkowych kosztów, bez prawnika, a jednocześnie zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Obecność obowiązkowa?
Zgodnie z art. 428 § 1 KPC, rozprawa w sprawach małżeńskich odbywa się niezależnie od niestawiennictwa jednej ze stron. Jednak obecność stron na posiedzeniu w sprawie o rozwód lub separację ma kluczowe znaczenie, ponieważ zgodnie z art. 432 KPC sąd zobowiązany jest do przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron. W sprawach małżeńskich sąd nie może wydać wyroku wyłącznie na podstawie uznania powództwa, przyznania okoliczności faktycznych lub twierdzeń zawartych w pozwie.
Istnieje jednak możliwość złożenia wniosku o przeprowadzenie postępowania pod nieobecność strony lub o zgodę na udział w rozprawie w trybie zdalnym, czyli za pomocą wideokonferencji. Ta druga opcja była szczególnie popularna podczas pandemii. Oba wnioski muszą być odpowiednio uzasadnione, a decyzja w tej sprawie należy do sądu. W niektórych przypadkach łatwiejszym i szybszym rozwiązaniem może być złożenie wniosku o ustalenie terminu rozprawy na konkretny okres, w którym planuje się pobyt w Polsce, lub na dzień tygodnia, np. poniedziałek lub piątek.
Wniosek o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność
Strony mogą złożyć wniosek o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność. Wprawdzie w zastosowaniu rygoru z art. 428 KPC, czyli zawieszeniu postępowania jeżeli powód nie stawi się na pierwsze posiedzenie sądowe, nie można zapobiec za pomocą wniosku powoda o przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność. Jednak art. 428 KPC nie wymaga osobistego stawiennictwa powoda, czyli osoby, która wniosła pozew, na pierwsze posiedzenie merytoryczne, stąd wniosek, że strona może być zastąpiona przez pełnomocnika procesowego, a sąd nie może zawiesić postępowania na podstawie art. 428 KPC.
Jeżeli pozwany wniesie o przeprowadzenie pierwszej rozprawy pod jego nieobecność i przytoczy powody swojego niestawiennictwa (np. stały pobyt poza granicami kraju), to rozprawa może się odbyć, a sąd może wydać wyrok zaoczny. O ograniczeniu przesłuchania do jednej ze stron decyduje ostatecznie sąd mając na względzie okoliczności konkretnej sprawy.
Jeśli na rozprawę rozwodową nie stawi się żadna ze stron, postępowanie zostanie prawdopodobnie zawieszone. Może to nastąpić nawet przy złożonym wniosku o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność strony.
Konsekwencje nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powoda
– zawieszenie postępowania
Jeśli powód nie stawi się na pierwsze posiedzenie sądowe bez usprawiedliwienia, postępowanie rozwodowe zostaje obligatoryjnie zawieszone. To zawieszenie jest obowiązkowe w takim przypadku. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy prokurator popiera żądanie unieważnienia lub ustalenia istnienia bądź nieistnienia małżeństwa. Wznowienie postępowania może nastąpić na wniosek powoda, jednak nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia sprawy. Jeśli wniosek nie zostanie złożony w ciągu roku od zawieszenia, sąd umorzy postępowanie. Umorzenie postępowania skutkuje tym samym, co umorzenie sprawy zawieszonej na zgodny wniosek stron lub z powodu ich niestawiennictwa.
Dla osób rozważających rozwód na odległość kluczowe jest zrozumienie, że brak obecności na rozprawie bez usprawiedliwienia może prowadzić do zawieszenia lub nawet umorzenia sprawy.
Konsekwencje nieusprawiedliwionego niestawiennictwa pozwanego
– grzywna lub wyrok zaoczny
Niestawiennictwo pozwanego na rozprawie o rozwód nie tamuje postępowania, ale może wywołać określone skutki prawne. Sąd może nałożyć grzywnę do 1000 złotych na stronę pozwaną wezwaną do osobistego stawiennictwa. Grzywna jest nakładana, jeśli strona nie stawi się na rozprawę bez usprawiedliwienia lub odpowiedniej dokumentacji. W przypadku nałożenia grzywny strona ma prawo złożyć zażalenie na to postanowienie.
Jeżeli pozwany nie zażądał przeprowadzenia rozprawy podczas swojej nieobecności ani nie złożył wyjaśnień ustnie lub na piśmie, a dodatkowo nie stawił się na rozprawę lub nie brał w niej udziału, sąd może wydać wyrok zaoczny po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Wyrok może być wydany, gdy pozwany przebywa za granicą i nie może stawić się w sądzie. Wyrok zaoczny jest jednak ostatecznością i wydawany jest tylko po nieudanych próbach skłonienia pozwanego do udziału.
Jeśli pozwany nie stawił się z usprawiedliwionych powodów, sąd może przesłuchać tylko jedną stronę. Usprawiedliwionymi powodami mogą być przeszkody natury faktycznej lub prawnej. Dlatego zawsze warto usprawiedliwić swoją nieobecność, ponieważ to od decyzji sądu zależy, czy przesłucha drugą stronę, czy pominie ten dowód.
W kontekście rozwodu na odległość, szczególnie gdy jedna ze stron przebywa za granicą, odpowiednie usprawiedliwienie nieobecności może mieć kluczowe znaczenie. Sąd nie zaniecha przesłuchania strony bez uprzedniego ustalenia przyczyn jej niestawiennictwa, co może wpłynąć na przebieg całego postępowania.
Ustanowienie pełnomocnika procesowego
Ustanowienie pełnomocnika procesowego nie jest jednoznaczne z brakiem obowiązku osobistego stawiennictwa na rozprawie sądowej. W sprawach o rozwód stawiennictwo na rozprawie sądowej jest obowiązkowe, chyba, że sąd zarządzi inaczej. Jednak jeżeli stronę pod jej nieobecność będzie zastępował pełnomocnik, sąd nie może zawiesić postępowania rozwodowego.
Poznaj zalety i etapy eRozwodu
SPRAWDŹ JAK MOŻEMY CI POMÓC